تحلیل تاریخی تقیّه در مکتب تشیّع

اصل تقیّه مسئله ای است که به اندازه عمر بشر قدمت دارد ، چرا که وجود شیطان و ایادی وی و در پی آن وجود انسان هایی که برخلاف خواست خدا و حجّت های خدا و در عین دشمنی با آن ها بوده اند ، قدمتی به اندازه عمر بشر دارد . پس دانستن معنی و مفهوم تقیّه و زمان و مکان و موارد رعایت یا عدم رعایت آن به نحوی که مورد رضای حق باشد ، برای همگان لازم و ضروری است . برای دست یافتن به چنین الگو و راهکار سودمندی که نتیجه اش رضای خدا و ارتقاء درجات اخروی است ، هیچ راهی جز رجوع به آیات قرآن و سخنان مستند معصومین علیهم السّلام و نیز رجوع به سیره و سنّت و تاریخ زندگانی ایشان که الگویی برای همگان است ، وجود ندارد . چرا که اگر جز این باشد ، هر فرد بر اساس ایده ها و عقاید و سلیقه شخصی خود که دستخوش نادانی و حبّ ذات و سودجویی های دنیوی و القاءات شیاطین هم می شود ، نظر داده و هر کس روش و راه و نوع و زمان و مکانی را برای رعایت تقیّه برمی گزیند . این نوشتار بر اساس مطالعه کتابخانه ای و توصیفی و تحلیلی به روش فیش برداری و سپس تنظیم بخش ها و فصول ، جمع آوری شده است . ولی قبل از نقل تاریخ می بایست در بخش اوّل به مقدّماتی چند از جمله معانی تقیّه و اقسام تقیّه و غیره با عنوان « گفتارهایی پیرامون تقیّه » پرداخته می شد تا به این طریق بخش دوّم یعنی « تحلیل تاریخی تقیّه » که نمونه های تقیّه در اعصار مختلف تشیّع است ، بیشتر و بهتر درک شود . در بخش تحلیل تاریخی تقیّه سعی بر آن شده که تواریخ بر اساس ترتیب وقوع بیان شده و تا غیبت کبری ادامه یابد .